De algemene stijging van de energieprijzen baart veel gezinnen zorgen, en terecht, en trekt de politieke aandacht.
De afgelopen 7 maanden loopt de inflatie hoog op door de hoge prijzen op internationale energiemarkt, als gevolg van de stijging van de koolstofprijzen en vooral van de prijzen van fossiele brandstoffen (in de eerste plaats gas). Daarbij komt nog de oorlog in Oekraïne en het vooruitzicht van een vermindering of boycot van Russische olie, die de geopolitiek van de Europese energie door elkaar schudt.
Het is nog nooit zo duidelijk geweest dat de goedkoopste energie om te produceren (warmte en elektriciteit samen) hernieuwbare energie is.
Door de rechtstreekse toegang tot hernieuwbare energie uit te breiden en te democratiseren, via lokale zelfproductie, kan men minder afhankelijk worden van de internationale energiemarkt – en van de prijsschommelingen daarvan – en zijn energiefactuur op middellange en lange termijn onder controle houden.
Lang leve de Energiegemeenschappen !
Het principe van de energiegemeenschappen, dat wordt ondersteund door twee Europese richtlijnen, maakt het mogelijk de lokale elektriciteitsproductie – door bijvoorbeeld een school die is uitgerust met fotovoltaïsche zonnepanelen – tegen een gunstig tarief te delen met de consumenten in de buurt (gezinnen, bedrijven, overheden, enz.).
Er bestaan al proefprojecten in België, namelijk in Brussel, met een sociale en solidaire dimensie (zie ons artikel Sociale woningen in Sint-Gillis bundelen hun energie).
Het delen van energie binnen een gebouw of binnen een gemeenschap biedt dus collectieve oplossingen voor de vele Brusselaars die zelf geen zonnestroom kunnen produceren, door gebrek aan financiële middelen of toegang tot een dak.
Dit is dus een grote stap voorwaarts voor de energiedemocratie!
Een Brusselse verordening
Het Brussels Parlement heeft zopas een juridisch kader goedgekeurd.
Een verordening, die begin april in werking treedt, maakt het energiedelen tussen actieve afnemers en het oprichten van Energiegemeenschappen mogelijk.
Deze verordening dient eveneens als juridische basis voor :
– Ambitieuze ondersteuning voor de renovatie van openbare gebouwen (Renoclick).
– De installatie van laadpalen voor elektrische voertuigen (Chargyclick).
– De geleidelijke invoering van slimme meters (noodzakelijk voor het delen van energie).
Het bevat ook een versterking van de toegang tot energie:
– “Gegarandeerde levering”, die de meest kwetsbaren beschermt en de toegang tot energie garandeert.
– Opheffing van vermogensbegrenzers (duur en inefficiënt).
– Vereenvoudiging en automatisering van de toegang tot beschermde klantenstatus.
Ook Wallonië moet tegen medio 2022 een wettelijk kader vastleggen.
Bestrijding van brandstofarmoede
In België verkeert één op de vijf gezinnen in een situatie van brandstofarmoede (slecht geïsoleerde woning, onevenredig hoge energiefactuur, …).
In Wallonië en Brussel gaat het zelfs over 1 op 4 gezinnen.
De Energiegemeenschappen worden zo een middel in de strijd tegen brandstofarmoede.
Deze nieuwe actor kan nu immers de toegang tot collectieve zelfproductie van energie en energierenovatie vergemakkelijken.
Een Energiegemeenschap is wettelijk verplicht om sociale en economische doelstellingen na te streven en geen winstdoeleinden. De leden van een Energiegemeenschap kunnen zo van de strijd tegen brandstofarmoede een prioriteit maken (zie ons artikel Energiegemeenschappen willen strijden tegen brandstofarmoede).
Betere kennis van elektriciteit
Elektriciteit is een belangrijk thema in ons dagelijks leven geworden, gezien de noodzaak om over te schakelen op koolstofarme energie en om het verbruik te verminderen, maar ook om het hoofd te bieden aan de steeds hogere prijzen.
Door deel te nemen aan een systeem voor het delen van elektriciteit heeft u een beter inzicht in de werking van het elektriciteitsnet, de rol van de spelers op de energiemarkt, enz. Dit is een aanpak die zich steeds meer zal ontwikkelen, gezien het groeiende aandeel van elektriciteit die wordt opgewekt met wind- of zonne-energie, die niet altijd beschikbaar is.
Ten slotte kan een consument door het delen van elektriciteit zich ook meer interesseren in zijn of haar elektriciteitsverbruik en beter begrijpen waar er besparingen op elektriciteit mogelijk zijn.
Een dienst om projecten te vergemakkelijken
Om de Brusselaars te helpen bij de opstart van hun lokale energiegemeenschap, heeft het Brussels Gewest een Facilitatordienst opgericht voor projecten rond energiegemeenschappen en -energiedelen.
Elke burger, onderneming of overheidsinstantie die in Brussel is gevestigd, kan bij hen advies inwinnen.